Қазقاز        
Бізге хат жазыңыз
Бізге хат жазу

Байланыс

Мекенжайы:
Нұр-Сұлтан қаласы, Сауран көшесі, 7А
Телефон:
+7(7172) 40-83-67

+7(7172) 40-83-93
E-mail:
info@tilqazyna.kz

tilalemi.kz@gmail.com
Кіру 
Кіру тіркелу

Тәуелсіздік тұғыры - мемлекеттік тіл

Өз тілін өзі білмеген ел – ел болмайды

Халел Досмұхамедұлы

Сөзі жоғалған ұлттың өзі де жоғалады

Ахмет Байтұрсынұлы

Тіл – адам жанының тілмашы

Мағжан Жұмабаев

Тіл тазалығы үшін күрес - ешқашан толастамайтын мәңгілік күрес

Бауыржан Момышұлы

Ана тілін жақсы меңгере алмай тұрып, өзге пәндерді түсіну мүмкін емес

Жүсіпбек Аймауытұлы

Жұбайымызды қалай атағанымыз жөн?..

18.1.2018 5225

Соңғы жылдары сөз қадірін білетін азаматтардың көңіліне қаяу түсіретін, бір қарағанда өзі елеусіздеу көрінгенмен, біздің қазақи болмысымызға жат бір әдет қалыптасты. Ол – жанындағы аяулы жан-жарын, жұбайын, зайыбын, Құдай қосқан қадірменді қосағын «жолдасым» деп таныстыру немесе айту.

Бұны біздің халықтың көп еліктейтін, іргеміздегі көрші елдің «товарищ» сөзінің тікелей аудармасы десек те болады. Ол кезде бүкіл 15 республиканың халқы түгелімен бірін-бірі жолдас деп атады, бізде де солай қалыптасты. Алайда, оны орыстардың өзі де қабылдамады. Сол кезден «саған Тамбов «қасқыры» жолдас» деген кекесін сөз тіркесі қалды. Ал, қазақта «жолдас» сөзі уақытша серік деген мағына береді. Мысалы, жолға бірге шықтың, барар жеріңе жеткесін жөніңе кетесің. Жұмыстас әріптестер мен бірге оқитындар да бір-біріне жолдас. Олар бүгін бар, ертең жоқ. Себебі, жұмыс орынды жиі ауыстыру түк емес, оқу да сағыздай созылмайды. Бітірген соң әркім өз жөнімен кетеді. Ал, жұбайың (Құдай қосқан қосағың, жан-жарың, балаларыңның анасы, отбасыңның қамқоршысы) - өзіңмен бірге өмір жолына жұптаса аттанып, өле-өлгенше жаныңда болуға серттескен адам. Сонда ол саған қалайша «жолдас» болады.

Бұл Кеңес заманынан бері келе жатқан санадағы сарқыншақ. Ол кезде, «Жаңа қоғам орнатамыз» деп тектілікті білдіретін «мырза», «ханым» деген сөздерді жойып, бәрін бірыңғай сұп-сұр тобырға «жолдасқа» айналдырған.

Қазақстан ажырасудан алғашқы ондыққа кірдік деп БАҚ жарыса жазып жатыр. Тағы бір газет «Мұсылман елдері арасында көш бастап тұрмыз» деп жазыпты.

Атам Қазақтың «Жақсы сөз, жарым ырыс» дегені осы болса керек. Алланың қалауы: не ойлап, не айтсаң сол болады. Алла жақсылықты да, жамандықты да адамдардың пиғылына қарай беремін деген. Өздеріңіз көріп отырғандай, «Құдай қосқан қосағым» кезінде ешкім ажырасқан жоқ, «жолдас» болдық ажырадық.

Тегтер: жұбай, жар, қосақ, зайыбым

Сондай-ақ, оқи отырыңыз

4215 Толғаныс

"Қазақ тілінде сөйлемесе, ол менің балам емес"

3467 Толғаныс

Барым да, бағым да - қазақ тілі

3389 Толғаныс

Кофе және әдебиет 4