ҰЛТ ҰСТАЗЫНЫҢ ҰЛЫ ІСІ СӨЗ БОЛДЫ
1.6.2022
725
2022 жылғы 1 маусым күні Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының ұйымдастыруымен өтіп жатқан «Тіл-Қазына» оқуларының» кезекті дәрісі өз жалғасын тапты. Бұл ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдығына арналған еді.
Іс-шара тізгінін қолына алған филология ғылымдарының докторы, профессор Қаламқас Қалыбаева «Ахмет Байтұрсынұлы – қазақ жазу теориясының негізін салушы» деген тақырыпта жүргізді.
Ғалымның өзі айтқандай, тақырыбына көз салсақ, бұрын-соңды жиі айтылып жүргендіктен, енді не айтылар екен дегендей, елең ете қалады екенсің.
«Өткен ғасырдың басында Елдес Омаров: «Осы қайраткерді күллі қазақ даласы біледі, оның талантын жоғары бағалап құрмет тұтқанымен, бәрібір оны дұрыс түйсініп бағалай білмейді», – деп жазған екен. Сол айтқандай әлі күнге дейін мына үш мәселеге үстіртін қарап келеміз.
Ахмет Байтұрсынұлы үш құпия кілтін дөп тапқан.
Біріншісі, бір дыбысқа бір таңба беру мәселесі; екііншісі, қазақ жазуында үндесім заңдылығы шешуші рөл атқарады деген тұжырым; үшіншісі, қазақ жазуы дыбыс жүйелі болуы керек екендігі», – деп ой түйді дәріскер.
Осы бағытта өрбіген терең мазмұнды әңгіменің қаншалықты тартымды, баршаға ой саларлықтай болғанын Түрік тіл қоғамының мүшесі, профессор Хулия Касапоғлының мына сөзі бекіте түсетін секілді: «Қаламқастың үлкен ізденістермен жасаған ғылыми баяндамасы бір ғана қазақ ғылымы үшін емес, күллі түркі дүниесіне қажет мәселе. Болашақтың бірігіп ақылдасар шаруасы әлі көп екенін тағы бір еске салды».
