Ғалымнан кеңес
Ғалымнан кеңес
Мәдениет сөзінің 257 анықтамасы бар
09.12.2021
Мәдениеттану пәні өмірде болып жатқан әртүрлі ғылыми, мәдени қозғалыстарды қарастырады. Жалпы бұл ғылымды...
Ғалымнан кеңес
Түркітанушының тың тұжырымдары
28.10.2021
Бабаш Әбілқасымұлы – Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтында жарты ғасырдай қызмет етіп,...
Ғалымнан кеңес
КАК НАУЧИТЬ РЕБЕНКА ДИГРАФУ?
08.12.2020
Среди разработчиков различных проектов казахского алфавита есть те, кто берет за основу 26...
Ғалымнан кеңес
«КӨНЕ СӨЗДЕРДІҢ БҮГІНГІ МАҒЫНАСЫ»
06.11.2020
«Тіліміздің түп бастауы болып табылатын көне түркі, орта түркі, одан кейінгі жаңа түркі...
Ғалымнан кеңес
Қыркүйек/қыргүйек; көкөніс/көгөніс; шекара/шегара сөздерінің емлесі жайында
22.09.2020
Түбір сақтау ұстанымынан кейбір ауытқулар ұлы жазушы М.Әуезовтің «Қаракөз» пьесасынан басталған екен. Аға...
Ғалымнан кеңес
ЖОЛДАУДЫ ТАЛҚЫЛАУДАН ТУҒАН ОЙ
11.09.2020
Талқылаудан туған бір-екі ойды бөліссек дейміз.Біріншіден, тіл мәселесінің ыстық-суығын осы салада жүрген ғалымдармен...
Ғалымнан кеңес
ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДЫ СТАНДАРТТАУ МЕН ЖҮЙЕЛЕУ ЖҰМЫСЫН ЖЕТІЛДІРУ ҚОЛҒА АЛЫНДЫ
06.08.2020
Жаһандану кезеңінде қазақ тілінің өміршеңдігін қамтамасыз ету үшін қазақ әліпбиін латын графикасына көшіру...
Ғалымнан кеңес
ӘДІСКЕР ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕ ӘЛЕМІ
04.08.2020
Соңғы уақытта тілді оқытудағы ақпараттық технологияның рөлі туралы көп айтылып жүр. Республикалық, облыстық...
Ғалымнан кеңес
Рухани жаңғыру: тілдің әдеби нормасы өзгере ме?
21.05.2020
Дональд Трамптың президенттікке келуімен байланысты `America first` деген саясатымен экономика саласының термині ретінде...
Ғалымнан кеңес
«Қазақ тілін көркейтудің оңтайлы тәсілдері» монографиясы жарық көрді
20.03.2020
А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының бас ғылыми қызметкері, профессор Сейдін Бизақов 2017 жылы...
Ғалымнан кеңес
"Халықаралық термин" деген ұғым жоқ
21.01.2020
«Халықаралық термин» деген ұғым жоқ. Бұл – отаршылдық саясаттың санамызды улау үшін әдейі...
Ғалымнан кеңес
Ахмет Байтұрсынұлы және қазақ өлеңінің құрылымы
10.09.2019
Ахмет Байтұрсынұлының шығармашылық мұрасының маңызды бір саласы оның ақын поэзиялық ізденістерінен танылады. «Әдебиет...
Ғалымнан кеңес
А.Байтұрсынұлы қазақ емлесінің басты ұстанымын қалай анықтады?
09.09.2019
А.Байтұрсынұлықазақтың тұңғыш ұлттық әліпбиін жасаған тұлға ғана емес, қазақемлесін де жасаушы тұлға. Жазу,...
Ғалымнан кеңес
Ахмет Байтұрсынұлының тіл мұрасы
06.09.2019
Ғасырдың басында «Тіл – адамның адамдық белгісінің зоры, жұмсайтын қаруының бірі. ...Біздің заманымыз...
Ғалымнан кеңес
Терминдер төңірегіндегі толғаныс
25.07.2019
ӘРІП – ТАҢБА МА, БЕЛГІ МЕ?Кезінде, қазақ тіл білімі дамуының алғашқы кезеңдерінде, әріп...
Ғалымнан кеңес
Жат сөздерді қалай жақын тарта аламыз?
18.07.2019
1922 жылы Қазақстанда жат сөздерді, пән атауларын қазақшаландыратын комиссия құрылады да, оны А.Байтұрсынұлы...
Ғалымнан кеңес
«И» мен «У»-дан дауысты жасауға неге үйірміз?
04.07.2019
Бұл тұста ең басты назарда болатын дүние – жаңа алфавитті қазақ тілінің дыбыстық...
Ғалымнан кеңес
ТЕРМИНОЛОГИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫҢ ТІЛДІ ДАМЫТУДАҒЫ РӨЛІ
22.04.2019
Терминсіз кәсіп жоқ, кәсіпсіз нәсіп жоқ. Сондықтан да әлемдегі ірі ұлттық тілдердің бірі...
Ғалымнан кеңес
Мұстафа Шоқай: ұлттық рухсыз ұлт тәуелсіздігі болмайды
14.12.2018
Кешегі Кеңес өктемдіктен шетелге кетіп, өмірінің соңғы жиырма жылын Еуропада өткізіп, көзі тірісінде...
Ғалымнан кеңес
Ерін үндестігі неге таңбаланбайды?
12.12.2018
Қазақ қоғамында қолданылған араб жазуының қадим, жадид түрлерінде ерін үндестігі жүйелі түрде таңбаланып...
Ғалымнан кеңес
Қазақ тілінің сөздік құрамындағы қытай тілінен енген сөздер
04.12.2018
Қазақ тіліндегі диалектикалық тіл ерекшеліктеріне мән беріп , тілдік өзгешеліктердің өзіндік себептері болатындығын...
Ғалымнан кеңес
Араб графикасына тән ережені жаңа әліпбиге енгізбеген жөн
12.11.2018
Араб графикасына негізделген А.Байтұрсынұлының төте жазуында ي және و әріптеріне қатысты «дауыссыздан кейін...
Ғалымнан кеңес
Мемлекеттік тілдің болашақ контентін қалыптастырудағы тілтанымдық зерттеулердің рөлі
29.10.2018
Тілдің өміршеңдігі әлеуметтік тілтанымдағы аса маңызды ұғымдардың бірі. Өміршеңдік тіл мен адам, тіл...
Ғалымнан кеңес
Қалыптасқан терминдерді өзгерту қажет пе?
29.10.2018
Қандай да тіл болмасын, сол тілдің терминдік жүйесін жасау – ғылым мен білімді...
Ғалымнан кеңес
Орфографияның орны бөлек
19.10.2018
Қазақ тілінің келелі мәселесінің ішінде орфография, демек, сөзді дұрыс қолданып, дұрыс жазу ережелерінің...
Ғалымнан кеңес
Қазақ тілі емле ережесінің қалыптасуы жайлы және жаңа әліпбиімізге қатысты мәселе
15.10.2018
А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының Ғылыми кеңесінде мақұлданған, Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық...
Ғалымнан кеңес
АРТЫҚ ӘРІПТІҢ ҚАЖЕТІ БАР МА?
03.10.2018
Қазақ тіліндегі и мен у-дың дыбыстық мәніне қатысты әртүрлі көзқарас ХІХ ғасырдың соңында...
Ғалымнан кеңес
Жаңа емлеге деген қоғамның көзқарасы қандай?
03.10.2018
Қазіргі таңда елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы негізінде қазақ...
Ғалымнан кеңес
ШЕТТІЛДІК СӨЗДЕРДІ ИГЕРІП ЖАЗУ МӘСЕЛЕСІ ЖӨНІНДЕ
03.10.2018
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласында (12.04.2017 ж.): «Мен 2012...
Ғалымнан кеңес
Араб онимдерінің қазақ тілінде, қазақ онимдерінің араб тілінде берілу жайы
17.09.2018
Қазақ елі тәуелсіздік алғалы бері араб әлемімен тікелей қарым-қатынас орнатып, көптеген араб елдерінде...
Ғалымнан кеңес
Бірге жазылатын сөздер неге көбейді?
07.09.2018
Қазақ жазуында, қазіргі латын графикасына негізделген жаңа емледе біріккен сөздердің саны артатын болады....
Ғалымнан кеңес
Біріккен сөздердің бөлек жазылуының сыры неде?
25.08.2018
Мақаланың тақырыбына қарап, «Өзі біріккен сөз болса, ол қалай бөлек жазылады?» деп ойлап...
Ғалымнан кеңес
Жарыспалы Х мен Қ графемаларымен келетін сөздерді біріздендіру мәселесі
17.08.2018
Қазақ тілінің сөздік қорын араб, парсы тілінен енген, қазақ тілінің дыбыстық әуезіне игерілген...
Ғалымнан кеңес
Орфография үздік болған жерде нәтиже де үздік
19.07.2018
Тілдің фонетикалық жүйесінің, морфологиялық және синтаксистік құрылымының жетіле түсуі қоғамның мәдени-әлеуметтік, экономикалық жағдайдың...
Ғалымнан кеңес
Емле ережелерін ескергеніміз жөн
19.07.2018
Қазақ тілінің орфографиясы әрдайым А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтында талқыланып, емле ережелері дайындалып...
Ғалымнан кеңес
Жаңа әліпбидің жауапкершілігі мол
08.06.2018
Еліміз тәуелсіздік алғанда қоғамның саяси, әлеуметтік, мәдени, экономикалық, т.б. салаларына көптеген өзгерістер енгені...
Ғалымнан кеңес
Терминдерді аударып алған абзал
17.05.2018
Кезінде А.Байтұрсынұлы шет тілдерден енген сөздер тіліміздің табиғатына, айтылу сазына кері әсер ететінін,...
Ғалымнан кеңес
Жаңа сөздік жасау – заман талабы
10.05.2018
Кез келген тілдің қанат жайып, өрістеуі үшін оның бірнеше шарттары бар. Солардың бірі...
Ғалымнан кеңес
Латындағы акутты жөнімен қолдану керек
17.04.2018
Қазақ елі әліпбиін кирилден латынға көшіру туралы саяси шешім қабылдағалы бері латынға негізделген...
Ғалымнан кеңес
Қазақ тіліндегі терминжүйенің когнитивті сипаты
29.03.2018
Бүгінгі таңда адам факторы өзекті болуына байланысты тілді антропоөзектік тұрғыдан зерттеуге ерекше көңіл...
Ғалымнан кеңес
XX ғасырдағы аударманың кейбір теориялары мен үлгілері
29.03.2018
Аударманың жағдаяттық (денотативтік) теориясы. Бұл теория тіларалық өзгерістердің шегінен шығып кетеді және болмысқа...
Ғалымнан кеңес
Апострофты пайдаланбау – маңызды шешім
26.03.2018
Елбасының да, тілші мамандардың да негізгі мақсаты – қазақ тілінің ерекшеліктері мен заңдылықтарына...
Ғалымнан кеңес
Қазақ сөзжасам тарихына арналған құнды ғылыми еңбек
01.03.2018
А.Құнанбайұлы, Ш.Құдайбердіұлы, Ә.Бөкейхан, А.Байтұрсынұлы, М.Әуезов және тағы басқа қаламгерлер қазақ сөзіне, сөзжасам процесіне,...
Ғалымнан кеңес
«ӘЛІПБИ ЖАҢҒЫРУ»: кірме таңбалардың (әріптердің) оқу-әдістемелік талданымы
12.02.2018
Қазіргі қазақ әліпбиінің тізбегінде төл таңбалармен қатар кірме таңбалар араласып жүр. Төркіні бөлек...
Ғалымнан кеңес
Аударманың ахуалын қалай арттырамыз?
12.02.2018
2018-2019 оқу жылының өзінде студенттерді осы оқулықтармен оқыта бастауға тиіспіз. Ол үшін қазіргі...
Ғалымнан кеңес
Халықаралық терминдерді орфограммалаудағы ұстанымдар
26.01.2018
Түркі тілдері ХХғ. басынан бері халықаралық терминдермен оның ішінде латын негізді терминдермен толығып...
Ғалымнан кеңес
Ересек аудиторияның тілдік коммуникативтік құзыреттілігін жетілдірудің өзекті мәселелері
05.12.2017
Қазақстан Республикасы Президенті Н.Назарбаевтың кәсіби мемлекеттік аппаратты қалыптастыру жөніндегі «100 нақты қадам» Ұлт...
Ғалымнан кеңес
Тәржімеден тәржімелеп тұтыламыз
22.11.2017
Оларды қазақ тіліне аудару – көркем әдебиет қорымызды байытумен қатар, ұлт тілінің сөз...
Ғалымнан кеңес
Бағы жанбаған бір дыбыс
16.11.2017
1-ДӘРІС Біз қазіргі кезде қазақтың өзіне «қазақтың бар дыбысын бар...
Ғалымнан кеңес
Кірме таңбалардың морфологиялық талданымы
25.10.2017
Өтпелі дәуір кезіндегі кез-келген ауқымды шара, ол экономикалық шара болсын, әлеуметтік шара болсын,...
Ғалымнан кеңес
Ахмет Байтұрсынұлының дәйекшесі мен апострофты шатастырмайық
25.10.2017
Осы уақытқа дейін екі жоба ұсынылса, екеуі де түйметақтадағы 26 таңба негізінде жасалған....
Ғалымнан кеңес
Бала тілінің қалыптасуы: қиындықтар мен шешу жолдары
19.10.2017
Баланың сөйлеу әрекеті туа пайда болатын құбылыс емес, ол баланың физиологиялық, психологиялық тұрғыда...
Ғалымнан кеңес
Латын алфавиті - ғылыми кеңістікке енудің төте жолы
22.09.2017
Елбасы Қазақстан халқына арнаған «Қазақстан – 2050» Стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси...
Ғалымнан кеңес
Ұлттық бірегейлікті бекіту
22.09.2017
Қатардағы көпшіліктің ішінде латынға не себептен ауысамыз, бұл таңдаудың маңызы не деген қарапайым...
Ғалымнан кеңес
Терең танысақ, тағылымды болар еді
24.07.2017
Соның арқасында ана тіліміз жойылу үдерісінен түбегейлі ажырап, Қазақ елінің тұғырлы мемлекеттік тілі...
Ғалымнан кеңес
ЛАТЫН ӘЛІПБИІ – уақыт талабы
20.07.2017
Мамандар жарты жылдың ішінде мәселені зерттеп, нақты ұсыныстармен шығуы тиіс. Әлбетте, біз бұл...
Ғалымнан кеңес
Жаңа дүниетаным және онамастика мәселесі
17.07.2017
Бұл мәселені яғни дүниенің көрінбеген және көрінген сырын Еуропалықтар 16 ғасырда-ақ танып-білсе де,...
Ғалымнан кеңес
«Бадалық» туралы не білеміз?
13.07.2017
Абайдың 1886 жылы жазылған «Бір дәурен кемді күнге – бозбалалық» деген өлеңі былай...
Ғалымнан кеңес
Тілдердің ықпалы мен әсері
12.07.2017
Бір елді мекенде қатар өмір сүріп жатқан тілдердің бір-біріне тигізер әсері қашанда мол...
Ғалымнан кеңес
Біртектес сөздер және олардың жазылуы
30.06.2017
15 томдық «Қазақ әдеби тілінің сөздігінде» (ҚӘТС-те) қара тал, қара терек, тас ошақ...
Ғалымнан кеңес
Сөздердің этимологиясы
15.06.2017
Қазақ тіліндегі жаңбыр (*жағун* бур) – «төпеп жауған жауын» деген ұғымда жұмсалған аса...
Ғалымнан кеңес
Тыныс белгі
08.06.2017
Тыныс белгілер – (лат. Рunctus – «нүкте») жазу тілінің, жазу мәдениетінің, әсіресе баспа...
Ғалымнан кеңес
Көркем аудармадағы жаңа атаулар мен қолданыстар
26.05.2017
Бұл лексикология, сөзжасам, терминжасам мәселесін зерттеуші мамандардың тікелей міндеті болғандықтан біз кейінгі 7-8...
Ғалымнан кеңес
Сөз талғаудың шарттары
19.05.2017
Тағы бір сорақысы, жөн сөзді ұғып, ұйып тыңдай білген қазақ тыңдарманы қазір сөз...
Ғалымнан кеңес
«Күлтегін» құлпытасындағы дауысты дыбыстардың емлесі
15.05.2017
ХVІІІ ғасырдың алғашқы жартысында Енисей өзенінің бойынан табылған көне ежелгі жазба ескерткіштер ғалымдардың...
Ғалымнан кеңес
Әліпби жайын сараласақ
11.05.2017
1919 жылы ағарту ісі жөніндегі халық комиссары А.В. Луначарский: «…барлық осы елді мекендеп...
Ғалымнан кеңес
Ақпараттық технологияда латын қарпінің атқаратын міндеті
11.05.2017
Ақпараттық технология термині ақпарат және технология деген екі ұғыммен байланысты. Технология (грек тілінен...
Ғалымнан кеңес
Ортақ түркі мәдениетіндегі қарғыс мәнді қалып сөздердің лингво-мәдени сипаты
10.05.2017
Адамның өз ойын түсіндіріп, жеткізе білу, екінші бір адаммен ой бөлісу, қал сұрасу,...
Ғалымнан кеңес
Рухани жаңғыру: Қазақ тілінің латын әліпбиіне көшуі
05.05.2017
Қазіргі таңда Қазақстан қуатты да табысты мемлекет болғандықтан мемлекеттік тілдің биік тұғырға көтерілуі...
Ғалымнан кеңес
Кез келген адам шешен бола ала ма?
03.05.2017
«Шешен» сөзі қазак тілінің этимологиялық сөздігінде былайша түсіндірілген: «Шечан/сәсен сөзі қырғыз, қарақалпақ, өзбек,...
Ғалымнан кеңес
Жүйелі сөз жүйесін табар
02.05.2017
А.Байтұрсынұлы тіл туралы толғанысында «Өз алдына ел болуға өзінің тілі, әдебиеті бар ел...
Ғалымнан кеңес
Латын әліпби қазақ тілін еркіндікке шығарады
18.04.2017
Түркілер қолданатын латын әліпбидің әрқилы емес, біркелкі болуы туысқан елдер арасындағы түсіністік пен...
Ғалымнан кеңес
Туған тілдің туы биікте тұруы тиіс
17.04.2017
Соңғы кездегі зерттеулерге сүйенетін болсақ, бірнеше тіл білетіндердің басқаларға қарағанда ұқыпты әрі ойын...
Ғалымнан кеңес
Латын әліпбиін құрастырудағы қазіргі қиындықтар мен оны шешу жолдары
14.04.2017
Тіпті толықтай кирилден құтылғымыз келсе, қазіргі кирилше әліпбиіміздегі «б», «г», «ж», «з», «л»,...
Ғалымнан кеңес
"Қылтима", "сазгер" бекітілмеген сөздер
11.04.2017
Осы орайда, жасыратыны жоқ, жат сөздерді өз ортамызға сіңіріп алуда сәтті ізденістермен қатар,...
Ғалымнан кеңес
Елтанымдық атаулар - елдіктің белгісі
07.04.2017
Елтанымдық терминдерді сөз еткен кезде, олардың ішіндегі терминденген сөздерге талдау жасалады. Терминологиялық бірліктердің...
Ғалымнан кеңес
Көш неге жүре түзеледі немесе «арыс» пен «боздақ» сөзінің төркіні туралы
03.04.2017
Әрине, ауызекі сөзде, иә жазғанда жалпы мағынасы жағынан дұрыс пайымдап қолдана білсек, ешкім...
Ғалымнан кеңес
Ахаң және аударма
13.03.2017
Соған қарамастан, Ахаңның шығармашылығына үңілген сайын оның қаламынан туындаған өз заманының жаңа атаулары...
Ғалымнан кеңес
Жамыраған жат атаулардан қашан арыламыз?
07.02.2017
Космополиттік сипатқа, әсіресе, коммерциялық аталым нәтижесінде пайда болған эргонимдер мен прагматонимдер жатады. Олардың...
Ғалымнан кеңес
Тілдің қуатын асқақтатар кез келді
17.01.2017
Рухани өмірдің Көк пен Жердің «алтын көпірі» болатын болмысы – аясына енуге әркімді...
Ғалымнан кеңес
Сөз сандық
22.11.2016
АБ (1) зат. парсы. Су. Қазақ тілінде біріккен сөздер құрамында сақталған. Мысалы, аб-...
Ғалымнан кеңес
Кәсіби бағдарлы қазақ тілін өзге тілді аудиторияға оқыту
09.08.2016
«Тілдерді қолдану мен дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» жобасында қазақ тілінің мәртебесін...
Ғалымнан кеңес
Қазақ тілін оқытудың когнитивті бағыты
09.08.2016
Сондықтан болуы керек қазақ тілі пәні бойынша қалыптасқан тілдік білім тіл...
Ғалымнан кеңес
Үштұғырлы тіл: Қазақстанда тілдерді оқытудың ғылыми-әдістемелік негіздері хақында
09.08.2016
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев Қазақстандағы тілдердің үштұғырлығы туралы...
Ғалымнан кеңес
Үштұғырлы тіл саясаты: келешек ұрпақ ұпайынан ұтылмасын десек
09.08.2016
Расында, мәселенің екі ұшы бұл тұста да қылаң береді. Әр нәрсенің жақсы қыры...
Ғалымнан кеңес
Көптілділік – уақыт талабы, ел болашағы
09.08.2016
Ғаламда баршасы да табиғи сұрыптаудан өтетіні сияқты дүниежүзілік қатынас құралына айналып отырған қазіргі...
Ғалымнан кеңес
Грамматикасыз оқыту әдістемесі
09.08.2016
Ол үшін кез-келген өркениетті елде көп тіл білу– басты міндет. Бүгінгі қоғам талабы:...
Ғалымнан кеңес
Абай қара сөздері - мемлекеттік тілді оқытудың тиімді құралы
09.08.2016
Кезінде Абай шығармашылығын алғаш зерттеуші ғалым А.Байтұрсынов «Абай сөздері жалпы адамның ...
